Samen aardgasvrij versterken, de praktijk in Loppersum

Samen aardgasvrij versterken, de praktijk in Loppersum

Terug naar overzicht

Interview met twee bewoners en de aannemer: Een karakteristieke woning op het Groningse land, het thuis van Lieveke Schram en Cock Peterse. Midden in het aardbevingsgebied, aan de Parallelweg in Loppersum. Versterking en verduurzaming gaan hier hand in hand. Wat zijn de ervaringen van de bewoners? En hoe kijkt Jan Willem Zuidema (bouwbedrijf Dijkstra Draisma) aan tegen het proces? Een driegesprek.

Terug naar overzicht

Het is zeker een bijzonder woonhuis, waar Lieveke en Cock al de nodige jaren in wonen. Ze vielen er direct voor, komend uit de Randstad: het weidse uitzicht, de mooie details, de charme en de voorzieningen in het dorp. Ontworpen door aannemer-architect Oeds de Leeuw Wieland, die in het noordoosten van Groningen een kleine 200 bouwwerken realiseerde. Verschillende daarvan zijn aangewezen als karakteristiek pand. Hoe maak je dergelijke panden toekomstbestendig, op een plek die nog wel de nodige tijd – ook al lijkt de gaskraan definitief dicht te zijn gegaan – te maken zal hebben met schokken in de aardkorst?

Het was een vraag waar de eigenaar-bewoners rond 2017 mee te maken kregen, toen het versterkingsrapport op de deurmat viel, compleet met de benodigde versterkingsmaatregelen. “Wij zagen daarin de kans om de woning gelijk aardgasvrij en duurzaam te maken”, zo geeft Cock aan. “Als je richting je pensioen gaat, wil je lage en beheersbare uitgaven hebben. Sterk stijgende energielasten passen daar niet bij. Daarom hebben we voor een complete aanpak gekozen.”

Samen aan de slag

Die complete aanpak behelsde een hele serie aan ingrepen, die zowel goed zijn voor het milieu als voor het wooncomfort en de portemonnee: vloerisolatie, dakisolatie, zonnepanelen en een onzichtbare aardwarmtepomp. De versterking van de woning werd onder meer gerealiseerd met nieuwe vloeren, extra balken en een betere verbinding van de vloeren en daken met de muren. Bouwbedrijf Dijkstra Draisma pakte de uitdaging aan, binnen de ‘Eigenaar Kiest Bouwbedrijf’-aanpak van dat moment. Jan Willem Zuidema: “De bewoners benaderden ons met de vraag of wij ze konden helpen en daardoor konden we meerdere woningen in deze straat in Loppersum tegelijk aanpakken, waaronder het huis van Lieveke en Cock. Daarbij hebben we aan de binnenkant van de woning minstens evenveel aandacht besteed als aan de buitenzijde: een historisch gebouw moet je integraal benaderen.”

V.l.n.r. Jan Willem Zuidema, Maarten Vieveen (Erfgoedloket Groningen), Cock Peterse. Foto: Zeemering Media

Driegesprek Loppersum

Niet plezierig

In het voortraject ging wel – met enig understatement – de nodige tijd zitten, zo blikt Cock terug. “Een van de oorzaken was dat er in het maatregelenpakket voor de versterking – en de bijbehorende bouwbudgetten – teveel werd ingezet op standaardingrepen. Zonder rekening te houden met bijzondere situaties zoals in ons geval.” Ook duurde het lang voordat plannen goedkeuring kregen van de Nationaal Coördinator Groningen: “En dat terwijl de aannemer het project in de planning heeft staan, afspraken met onderaannemers maakt en de bouwkosten alleen maar oplopen. Dat werkte niet plezierig. Het toppunt was wel toen er voorgesteld werd dat we maar een andere aannemer moesten kiezen, omdat het plan te duur zou zijn. Daar zijn we voor gaan liggen.”

Samen aardgasvrij versterken aan de Parallelweg in Loppersum met links de karakteristieke woning van Lieveke Schram en Cock Peterse. Foto: Zeemering Media

Driegesprek Loppersum

De bouwers van Dijkstra Draisma hadden uiteindelijk goedkeuring op een groot deel van de begroting, maar vanwege het steeds uitblijven van de formele goedkeuringen op een aantal punten zijn ze op een bepaald moment de uitvoering maar gewoon gestart. Daarmee nam de druk uiteindelijk zo toe dat NCG wel besluiten moést nemen. Jan Willem: “Lieveke en Cock zaten al in een tijdelijke woning, we konden echt niet langer wachten.” Het was inderdaad een verre van ideale situatie, geeft Lieveke aan: “We hebben door alle vertraging een half jaar langer dan noodzakelijk in de tijdelijke woning gezeten. Kijk, toen we een paar jaar geleden dit huis kochten, wisten we: er staat iets te gebeuren. Maar dit hadden we niet verwacht. Versterking was een kans maar het is ook wel een beetje een drama geworden.”

Aanvullende expertises

De intensieve samenwerking van de bewoners van de drie woningen aan de Parallelweg heeft ze er duidelijk doorheen gesleept, zo vervolgt Lieveke: “Cock was onze bouwkundige, onze buurvrouw Annette is goed in publicitaire dingen dus die wist ons verhaal goed voor het voetlicht te brengen. Albert en Matthijs zijn beide juridisch onderlegd dus dat kwam van pas bij het schrijven van zakelijke brieven die tot op de komma moeten kloppen.” Voeg daarbij de externe ondersteuning van Annelies Lely (Creatief Lab) en Maarten Vieveen (Erfgoedloket Groningen) en het opdrachtgeverschap was in ieder geval goed georganiseerd. Voor Jan Willem Zuidema was het heel prettig werken met buren die de handen in één slaan, maar hij is voorzichtig om het als enig zaligmakend model naar voren te schuiven: “Deze opdrachtgevers waren gelijkwaardig en wisten wat ze wilden. Het klikte onderling en de expertises vulden elkaar aan. Maar er zijn uiteraard ook bewoners die moeite hebben met het geheel te overzien en om te gaan met alle technische gegevens die er bij komen kijken.”

Cock beveelt in dit verband aan om in de versterkingsgebieden veel zwaarder in te zetten op passende communicatie, rondom een gebiedsgerichte aanpak: “Ik ken versterkingstrajecten hier in het dorp waarbij het ene pand al versterkt wordt maar het andere te maken heeft met allerlei hindernissen. Dat gaat elkaar allemaal in de weg zitten, waardoor ook nog eens sociale conflicten kunnen ontstaan. De NCG moet naar mijn idee daar veel meer de regie in nemen en mensen van de goede informatie voorzien.”

Goed voorbereiden

Terugkijkend op de feitelijke versterking van hun woning zijn deze bewoners heel tevreden. Het voortraject mocht dan lang en complex zijn geweest, de uitvoering bij de drie woningen aan de Parallelweg in Loppersum verliep uitstekend. Lieveke licht toe: “Het is heel gladjes en gecontroleerd verlopen. Financieel is het ook geheel binnen de afspraken gebleven.” Cock, aanvullend: “Van onverwachte tegenvallers – waar ik in het dorp andere bewoners wel vaak over hoor – was geen sprake.” Jan Willem: “Je kunt heel veel ellende besparen door het project goed voor te bereiden. Dat kost in de voorfase dan wellicht wat meer tijd, maar er doen zich dan geen verrassingen voor in de sfeer van: zo hadden we het achteraf niet gewild. En dat geeft heel veel rust. Aan de kant van de bewoners én aan onze kant.”

De versterking is hier goed weggewerkt. De wanden zijn gekoppeld via de voorzetwanden. Die waren er al, maar zijn voor extra isolatie opgedikt. De vloerbalk (plafond) voldeed niet. Naast dat deze beter gekoppeld is aan de wanden, is deze opgedikt (de rechter) en is een tweede toegevoegd (de linker). Foto: Zeemering Media

Driegesprek Loppersum

Andere interviews

Peter Kuenzli interview
Peter Kuenzli en de toekomst van de volkshuisvesting

Met het boek ‘Operatie Wooncoöperatie’, dat Peter Kuenzli met Arie Lengkeek publiceerde in 2022, gooide hij een flinke steen in de...

Lees verder
Gesprek Jorien Bakker Natuurmonumenten
Een gesprek met Jorien Bakker, Natuurmonumenten

Water en bodem sturend, het nieuwe planningsparadigma. Het is een prachtige mondvol op haar visitekaartje: Provinciaal Ambassadeur...

Lees verder
Interview Mariëlle Hoefsloot
In gesprek met Mariëlle Hoefsloot

Het tweeluik is compleet: in het vorige Libau-jaarverslag kwam Flip ten Cate aan het woord, de afscheidnemende directeur van de Fe...

Lees verder